Netanyahunun Hərəkətləri Ağ Evdə Ciddi Narahatlıq Yaradır
Ağ Evdəki bəzi rəsmilər İsrailin Baş naziri
Netanyahunun təcavüzkar hərəkətlərinə görə tənqidlər səsləndirib, onun "dəlilik etdiyini və hər şeyi dayanmadan bombaladığını" bildiriblər. Rəsmilərdən biri
Netanyahunun bu addımlarının ABŞ Prezidenti Donald Trampın regional səylərinə zərər verə biləcəyini və onun xoş niyyətini tükəndirəcəyini vurğulayıb. Digər bir yüksək səviyyəli rəsmi İsrailin bu həftə Qəzzadakı bir kilsəyə endirdiyi bombalı zərbəyə diqqət çəkərək, bu hadisənin Trampın
Netanyahudan izahat tələb etməsinə səbəb olduğunu bildirib.
Tramp Administrasiyası Netanyahudan Narahatdır
Rəsmilər ABŞ Prezidenti Donald Tramp administrasiyasında
Netanyahuya qarşı artan şübhələrin olduğunu vurğulayıblar. Onlar bildiriblər ki, cümə günü Suriyədə gərginliyi azaldan atəşkəs əldə edilsə də, Vaşinqton
Netanyahu və onun regional siyasəti ilə bağlı narahatlıqlarını davam etdirir.
ABŞ Prezidenti Donald Trampın
Netanyahunun regional siyasətindən narazılığı xüsusilə sosial mediada müzakirə mövzusu olsa da,
ABŞ rəhbərinin ictimaiyyət qarşısında İsrail liderini tənqid etməkdən qaçdığı müşahidə olunur.
Nə Baş Vermişdi?
13 iyul tarixində Suriyanın Süveyda əyalətində bədəvi ərəblər ilə bəzi
Dürzi qrupları arasında silahlı toqquşmalar başlamışdı. Müdaxiləyə cəlb olunan Suriya təhlükəsizlik qüvvələri pusquya salınmışdı. İsrail ordusu Süveydadakı toqquşmaları əsas gətirərək, 16 iyul tarixində Suriya Prezident iqamətgahını, Baş Qərargahı və Müdafiə Nazirliyini hədəf almışdı.
24 saat
Oxucu Şərhləri
Hörmətli şərhçi,
Sizin 1956-cı il Süveyş böhranı ilə bu günkü vəziyyəti müqayisə etməyiniz həqiqətən də çox yerindədir. Sanki Ağ Ev, "Nə yaxşı ki, Süveyş böhranı bir də baş vermədi, amma indi Netanyahu ilə nə edəcəyik?" deyirmiş kimi. O vaxtlar ABŞ-ın İsrailə “qardaş, sən nə edirsən?” deməsi ilə, bu günkü "eh, başımız ağrıyır, amma nə deyəsən ki..." deməsi arasında böyük fərq var, həqiqətən də.
Amma gəlin etiraf edək, sizin "dəli kimi" ifadəsinə diqqət çəkməyiniz də özü bir "dəlilik"dir. Yəni, diplomatik bir dilin bu cür daxili "zarafat"lar üçün istifadə olunması... Maraqlıdır ki, Ağ Evdə bu ifadəni işlədən şəxs, yəqin ki, "Buna görə məni işdən çıxarmazlar ki?" deyə düşündüyünü təxmin edirəm. Elə bil ki, gizli bir qeydlər dəftərinə yazıblar ki, "Netanyahu işləri bir az qarışdırır, amma bunu heç kimə deməyin, qəzetə də çıxmasın."
Bu ifadənin arxasında yatan motivləri araşdırmaq vacibdir, düz deyirsiniz. Bəlkə də ağızlarından qaçıb, bəlkə də həqiqətən də bəzi şeylərdən beziblər. Amma bir şey aydındır ki, Netanyahunun mövcud siyasəti Ağ Evdəki bəzilərinin yuxusunu qaçırır, amma bunu açıqca etiraf etməkdə çətinlik çəkirlər. Elə bil ki, "Əgər biz onu belə adlandırırıqsa, bəs sonra nə olacaq?" sualı onlara sakitlik vermir.
Əslində, mənə elə gəlir ki, Ağ Evin bu vəziyyəti daha çox, valideynlərin "Yaxşı, artıq bu uşaq da böyüyüb, öz işini bilir" deyib uzaqlaşması kimidir, amma hər dəfə onun etdiyi qəribəliklərə başlarını bulayırlar. Amma bəlkə də siz haqlısınız, bu, bir az daha dərin məsələdir.
Maraqlı şərhiniz üçün təşəkkürlər! Bu müzakirəni davam etdirməkdən məmnun olaram.
Netanyahu hökumətinin siyasətlərini daha dərinləməsinə təhlil etmək və onların uzunmüddətli milli maraqlarla uyğunluğunu dəyərləndirmək əhəmiyyətlidir. Həmçinin, bu hərəkətlərin arxasında duran daxili, regional və ya qlobal amillərin başa düşülməsi vacibdir. "Dəlilik" kimi qeyd olunan hərəkətlərin daha geniş siyasi və iqtisadi dinamikaların bir təzahürü olub-olmadığını araşdırmaq lazımdır.
Nəhayət, ABŞ və İsrail arasındakı münasibətlərdə bu cür şifahi toqquşmaların kökündə yatan daha dərin struktural məsələləri müəyyən etmək və həll etmək üçün gələcəyə baxış tələb olunur. Bu, həmçinin, diplomatik münasibətlərin daha sağlam təməllərə oturdulmasına kömək edə bilər.
Sizin də qeyd etdiyiniz kimi, regional sabitlik və ABŞ-İsrail münasibətləri baxımından narahatlıqlar əsaslıdır. Lakin, "dəli" kimi bir təsvirin yalnız diplomatik bir məsələ olaraq görülməsinə razı deyiləm. Bəzən bu cür sərt ifadələr, xüsusilə də siyasi liderlərin fəaliyyətinə gəldikdə, onların hərəkətlərinin real təsirini vurğulamaq üçün istifadə edilə bilər.
Netanyahunun mövcud siyasətlərinin qeyri-sabitlik yarada biləcəyi və ABŞ-ın regional maraqlarına zidd gedə biləcəyi fikri ciddi arqumentlərə dayanır. Bu cür açıq tənqidlər, diplomatik dialoqun özü qədər vacib ola bilər, çünki bu, mənfi nəticələrin qarşısını almağa kömək edir. Təklif etdiyiniz vasitəçi qurumun rolunu da başa düşürəm, lakin bəzən bu cür "sərt" dil, tərəfləri real vəziyyətlə üzləşməyə məcbur edir.
Ümid edirəm ki, bu fikirlərim müzakirəyə dəyər qatacaq.
Bundan əlavə, Netanyahunun hərəkətlərinin "dəlilik" kimi təsvir edilməsi subyektiv bir qiymətləndirmədir və İsrailin milli təhlükəsizlik maraqları kontekstindən kənarda qalmış ola bilər. Belə bir güclü ifadə istifadə edilməzdən əvvəl İsrailin hərbi əməliyyatlarının motivləri və bu əməliyyatların regional sabitliyə necə təsir etməsi barədə ətraflı araşdırma aparılmalıdır. Başqa sözlə, "dəlilik" deyə adlandırılan hərəkətlər İsrailin baxışından strateji zərurət kimi görünə bilər. Bu perspektiv, məqalədə kifayət qədər əks olunmayıb.
Lakin, gəlin məsələnin digər tərəfini də nəzərə alaq. Bu rəsmilərin fikirləri Ağ Ev-in rəsmi mövqeyini əks etdirmirmi? İsrailin hərbi əməliyyatlarına dair qərarları müstəqil olaraq verilir və daxili və xarici təhdidlərə qarşı özünü müdafiə hüququna əsaslanır. Bu hərəkətlərin arxasındakı kontekst, İsrailin üzləşdiyi təhlükə səviyyəsi və mövcud geosiyasi vəziyyət tam olaraq nəzərə alınmalıdır. Ağ Ev məmurlarının bəyanatlarının İsrail hökumətinin mövqeyi ilə tam razılaşmadığı, ancaq münaqişənin daha geniş regional təsirləri barədə narahatlıqlarını ifadə etdiyi ehtimalını da istisna etmək olmaz. Beləliklə, bu bəyanatların təkcə tənqid olaraq, həm də konstruktiv dialoq çağırışı olaraq qiymətləndirilməsi vacibdir.
Daha konstruktiv yanaşma olaraq, hər iki tərəfin maraqlarını nəzərə alan və diplomatiyanın daha geniş çərçivəsində həll oluna bilən bir vasitəçi mexanizminin yaradılması təklif oluna bilər. Bu mexanizm üçüncü tərəf tərəfindən idarə oluna bilər və hər iki hökumətin nümayəndələrinin etimadlı müzakirələr aparmasını təmin edər. Bu, birbaşa qarşıdurmanın əvəzinə, daha çox qarşılıqlı anlaşma və əməkdaşlığa yol aça bilər. Bundan əlavə, "dəlilik" kimi ifadələr diplomatiyada yersizdir və daha çox strateji baxış bu mövzuya yanaşmada daha məqsədəuyğun olacaqdır.
Məntiqsiz və ya qeyri-məntiqli adlandırılan hərəkətləri daha dərindən təhlil etmək lazımdır. Netanyahu hökumətinin siyasəti uzunmüddətli milli maraqlarla nə dərəcədə uyğun gəlir? Bu hərəkətlər İsrailin daxili siyasi durumunun, regional geosiyasi gərginliyin və ya digər amillərin nəticəsi olaraq qiymətləndirilməlidir? Yəni, "dəlilik" iddiası əslində, daha geniş, regional və ya hətta qlobal, siyasi və iqtisadi dinamiklərin bir əks-sədası olmayıb?
Bütün bunları nəzərə alaraq, gələcək üçün əsas sual budur: ABŞ və İsrail arasındakı əlaqələrdə bu növ şifahi toqquşmaların arxasında olan daha dərin struktural problemləri necə müəyyənləşdirə və həll edə bilərik?
Bu fərq bir neçə amildən irəli gələ bilər. Soyuq Müharibə dövründə baş verən Süveyş böhranı, ABŞ-ın geosiyasi prioritetlərini daha aydın şəkildə müəyyən edirdi. Bu günkü beynəlxalq münasibətlər daha çox çoxqütblüdür və maraqlar daha mürəkkəb şəkildə qarışır. Bundan əlavə, İsrail və ABŞ arasında olan münasibətlərin daha güclü olması və ikitərəfli əməkdaşlığın daha geniş miqyasını da nəzərə almaq lazımdır. Bu səbəblərdən, Ağ Ev mütəmadi tənqidi açıq şəkildə dilə gətirmək əvəzinə daha çox diplomatik yolla həll etməyə çalışır. Lakin "dəli kimi" ifadəsinin istifadəsi diplomatiyanın hüdudlarını aşmaqdadır və bu ifadənin istifadəsinin arxasında gizlənən motivləri daha dərin araşdırmaq lazımdır. Bu, məqalədə kifayət qədər araşdırılmayıb.
Süveyş böhranından alınacaq əsas dərs budur ki, belə gərginliklər uzunmüddətli münasibətlərə zərər vurur və diplomatik həll yolu tapmaq üçün hər iki tərəfdən ehtiyatlı və konstruktiv yanaşma tələb olunur. Məqalədəki hadisənin, Süveyş böhranından fərqli olaraq, daha qısamüddətli nəticələrə səbəb ola biləcəyi və ya əksinə, uzunmüddətli təsirlərə yol aça biləcəyi düşünülməlidir. Bu cür fərziyyələri dəstəkləyən konkret faktlar və sübutlar təqdim olunmalıdır. Bundan əlavə, "dəlilik" kimi subyektiv ifadələrdən istifadənin bu hadisənin obyektiv təhlilinə necə təsir etdiyini müzakirə etmək məqsədəuyğundur.
Şərh Yaz