Dünya mətbuatında Türkiyə-Ərdoğan diqqəti

Zirvədəki Diplomatik Gərginlik və Ankara-Vaşinqton Tarazlığı

Şarm əl-Şeyx Zirvəsində qəbul edilən bəyannamə mətnində Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğanın imzasının olması, Vaşinqton ilə Ankara arasındakı tarazlıqda yeni bir dövrün xəbərçisi kimi qiymətləndirilir. Zirvə zamanı İsrailin o zamankı Baş naziri Benyamin Netanyahunun dəvət edildikdən sonra yaranan diplomatik gərginliyin arxa planı da gündəmə gəlib.

Türkiyənin Rolu Netanyahunun İştirakını Əngəlləyir

Prezident Ərdoğan, Donald Trampın Netanyahunu Şarm əl-Şeyx sammitinə dəvət etmək planını alt-üst edib. O, dəvətin qəbulu halında təyyarəsini Misirə endirməyəcəyini bəyan edib. Ərdoğanın İsrailin Qəzzadakı hərbi əməliyyatlarını dəfələrlə "soyqırım" adlandırması və Netanyahu barəsində Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsi tərəfindən həbs qərarının olması bu ultimatumun əsasında duran səbəblərdən idi. Türkiyə Netanyahunun sammitdə iştirakına mane olmaq üçün güclü diplomatik təşəbbüs göstərib. Bu təşəbbüsün digər ölkələrdən də dəstək aldığı və nəticədə Netanyahunun Misirə gəliş planını təxirə saldığı bildirilir. Prezident Ərdoğan, Netanyahu sammitə gələcəyi təqdirdə təyyarəsinin Ankaraya geri dönəcəyi şərtini irəli sürəndə, bu ultimatum təsirli olub. Netanyahunun, Donald Trampın həvəsləndirməsinə baxmayaraq, sammitə qatılmaqdan imtina etdiyi qeyd edilib. Hətta Ərdoğanın Misir prezidenti Əbdülfəttah əs-Sisi ilə telefon danışığı apararaq, Netanyahunun iştirakı halında Ankaraya dönəcəyini açıq şəkildə ifadə etdiyi də vurğulanıb.

Beynəlxalq Münasibətlərdə Yeni Dönəm

Şarm əl-Şeyx Zirvəsində 20-dən çox liderin iştirak etməsinə baxmayaraq, yekun bəyannaməni Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan da daxil olmaqla, yalnız dörd lider imzalayıb. Bu imza həm simvolik, həm də əhəmiyyətli olaraq qiymətləndirilir. Bir çox diplomat üçün bu, Vaşinqton ilə Ankara arasındakı tarazlıqda yeni bir dövrün xəbərçisidir; Türkiyə, Orta Şərq və Ukrayna olmaqla iki cəbhədə bir daha "zəruri aktor" rolunu öz üzərinə götürür.

Orta Şərqdə Sülh Səyləri və Nüfuz Məsələləri

O zamankı ABŞ prezidenti Donald Trampın İsrailə sülh müqaviləsində şərtləri qəbul etməsi üçün təzyiq göstərdiyi, lakin Təl-Əvivin bu şərtlərə əməl etməyə biləcəyi ilə bağlı narahatlıqlar mövcud idi. "Tramp Orta Şərqin yeni şəfəqini təriflədi, lakin təfərrüatlar qaranlıq qaldı" şərhləri səsləndirilib. İsrailin 2023-cü ilin oktyabr ayından bəri Qəzzaya hücumları səbəbilə ABŞ ictimaiyyətində getdikcə pisləşən nüfuzunu bərpa etmək üçün atəşkəsdən sonra ciddi səy göstərməli olacağı vurğulanıb. Bu diplomatik gərginlik fonunda regional sabitliyin əhəmiyyəti bir daha önə çıxır.

24 saat